Op basis van recente inzichten uit een rapport van Wageningen University & Research zetten we de kansen en knelpunten op een rij.
Wonen op een boerenerf: veel ruimte, groen om je heen en een kleinschalige gemeenschap waarin je voorzieningen kunt delen. Erfdelen – het gezamenlijk bewonen en beheren van een voormalig agrarisch erf – wint snel aan populariteit. Maar wat zijn de echte mogelijkheden én obstakels voor wie een erf wil delen?
Op basis van recente inzichten uit het rapport van Wageningen University & Research in opdracht van Platform Erfdelen zetten we de kansen en knelpunten op een rij.
Erfdelen is een woonvorm waarbij meerdere huishoudens samenleven op een bestaand boerenerf, vaak in het buitengebied. Het erf wordt herbestemd van agrarisch naar wonen, waarbij meerdere (kleinere) woningen worden gerealiseerd. Vaak gaat het om hergebruik van bestaande gebouwen, soms gecombineerd met nieuwbouw. De bewoners delen bijvoorbeeld een erf, tuin, werkplaats of gemeenschappelijke ruimte, maar hebben elk hun eigen woning.
Volgens het rapport komt de belangstelling voor erfdelen in Nederland voort uit verschillende behoeften:
Met name ouderen, starters, en mensen die bewust kiezen voor een meer duurzame of sociale levensstijl voelen zich aangesproken door deze vorm van collectief wonen op het platteland.
Voor wie interesse heeft in samen wonen op een boerenerf, heeft het rapport goed nieuws: verschillende factoren zorgen ervoor dat deze woonvorm goede kans van slagen heeft.
In Nederland staan duizenden boerenerven leeg of komen binnenkort vrij. Herbestemming van deze erven biedt niet alleen ruimte voor nieuwe woonvormen, maar draagt ook bij aan de vitaliteit van het platteland.
Erfdelen laat ruimte voor maatwerk: van duo’s tot wooncollectieven met meerdere huishoudens. Je kunt gezamenlijk een coöperatie oprichten, in erfpacht wonen of collectief particulier opdrachtgeverschap toepassen.
Gemeenten en provincies zoeken naar alternatieven voor standaard nieuwbouw. Kleinschalige, collectieve projecten sluiten aan bij de wens naar meer diversiteit in het woningaanbod.
Veel erfdeel-initiatieven kiezen bewust voor hergebruik van bestaande stallen of schuren. Dit sluit goed aan bij duurzaamheidsdoelstellingen van overheden.
Bij een woonwens die afwijkt van de traditionele woningbouw, loop je vaak tegen uitdagingen aan. Het rapport noemt de belangrijkste vijf.
Een van de grootste obstakels is het aanpassen van het bestemmingsplan. Boerderijen staan vaak op grond met een agrarische bestemming. Herbestemmen naar wonen is juridisch ingewikkeld, traag en afhankelijk van het beleid per gemeente.
Het kopen of opknappen van een erf vraagt een forse investering. Voor collectieven kan het lastig zijn om financiering te krijgen, zeker als het gaat om gedeeld eigenaarschap of niet-traditionele woonvormen. Lees meer over het financieren van een deelerf in de FAQ op onze Erfdelen-pagina.
Niet alle gemeenten zijn enthousiast. Sommige zien erfdeelprojecten als risico op ‘verrommeling’ van het buitengebied of botsingen met andere ruimtelijke opgaven (zoals natuur of landbouw).
Bij verbouwing van oude stallen gelden dezelfde eisen als voor reguliere woningbouw. Dat maakt het proces kostbaar en technisch uitdagend.
Wil je zelf een erf delen of met anderen een initiatief starten? Met de juiste aanpak én door samen op te trekken, is erfdelen zeker mogelijk:
Meer weten over wonen op een erf of een erfdeel-initiatief starten?
👉 Bekijk onze pagina over wonen op een erf
👉 Of ontdek hoe CrowdBuilding jou kan helpen
